Efsanevi Alman markası Thonet’in kurucusu Michael Thonet’in soğuk bir kış günü, atölyesinde çalışırken sıcak buhar yardımıyla ahşabın bükülebildiğini fark ettiğinde koşarak sokağa çıkıp “Buldum, buldum!” diye bağırdığına dair bir kayıt yok! Fakat yıllar boyunca bağımsız bir zanaatkar olarak çalışan Thonet’in işini ciddiye alan hırslı bir karakter olduğuna dair söylentiler ve ‘No. 14’, bir diğer adıyla kafe sandalyesi anlamındaki ‘konsumstuhl’ ile dünyanın en çok satılan sandalyesini ürettiğine dair gerçekler var.
Michael Thonet’in hikayesi, sanayi devrimine uyum sağlamaya çalışan küçük esnaflarla dolu Avrupa’da geçiyor. 1830’ların başında, eğilmiş ahşap çıtalarını tutkalla yapıştırarak mobilyalar üretmeye başlayan Thonet, ilk çıkışını 1836 tarihli ‘Boppard’ sandalye ile yapıyor. Bu dönemde çok çaba sarf ediyor fakat bir türlü tutkalla yapıştırarak yaptığı mobilyaların patentini alamıyor. Finansal krize girince de Almanya’daki her şeyini satarak ailesi ile birlikte Viyana’ya taşınmaya karar veriyor ve 1849’da Gebrüder Thonet’i kuruyor, ardından da ‘No. 1’ adını verdiği ilk Thonet marka sandalyesini üretiyor. Ama asıl başarısı, 1859’da satışa çıkardığı ‘No. 14’ ile yakalıyor.
19. yüzyılın en önemli endüstri ürünü olarak görülen ‘No. 14’, 1930’a gelene kadar 50 milyon adet satılmış. Michael Thonet’in Viyana kafe kültüründen ilham alarak ürettiği bu sandalye, işlevselliği, rahatlığı ve uygun fiyatı ile üretildiği andan günümüze kadar sadece evlerde, kafe ve restoranlarda değil; tüm kamusal alanlarda kullanılıyor. ‘No. 14’ün bu kadar popüler olmasını sağlayan şey elbette avangart tasarımı ve hafifliği. Artık kimsenin keskin hatlı ve ağır mobilyalarla yaşamak zorunda kalmaması önemli bir adım. Sağlamlık faktörünü de unutmamak gerek. ‘No. 14’ sandalyenin sağlamlığına dair yıllardır çeşitli hikayeler anlatılır. Bunlardan biri, Eiffel kulesindeki restoranın 57 metre yükseklikteki ilk platformundan düşen bu sandalyenin sapasağlam kalması ve hala kullanılıyor olması!
Ahşabı buharla bükmenin yanı sıra Michael Thonet’i döneminin öncüsü yapan önemli bir diğer başarısı da, modüler üretim tekniğini mobilya endüstrisine katması. O günden sonra mobilya üretimi bir daha eskisi gibi olmadı. Modüler olarak üretilen mobilyalar kolay taşınabildiği için, ihracata yeni bir boyut kattı. Fransa’nın tamamı başta olmak üzere önce bütün Avrupa’yı, sonra sırasıyla Asya, Afrika, Kuzey ve Güney Amerika’yı işgal eden ‘No. 14’ sandalyenin başarısının altında yatan bir diğer önemli unsur da bu: 36 adet ‘No. 14’ sandalye sadece bir metreküp yer kaplıyor! Altı parça buharla eğilmiş ahşap, 10 vida, iki ceviz somundan oluşan ‘No. 14’ sandalyeler, Ikea anlayışı olarak bildiğimiz ürün taşımacılığının ilk örneğini gerçekleştirdi aslında.
Rahatlıkla bir efsane olarak nitelendirebileceğimiz ‘No. 14’ sandalye, üretildiği günden itibaren pek çok tasarımcının ilham kaynağı oldu. Mart Stam, Marcel Breuer, Mies van der Rohe, Anton Lorenz, Eddie Harris, Stefan Diez gibi önemli tasarımcılar, bu kült formdan ilham alarak Thonet için tasarımlar yaptılar. ‘No. 14’ sandalye, ‘214’ adını alarak üretilmeye devam ediyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder